Clinical Child Psychology and Psychiatry.
B. Wright & I. Partridge: “Parental suicide as child abuse”
Στο άρθρο αυτό επιχειρείται η θεώρηση της αυτοκτονίας του πατέρα, ως μορφή κακοποίησης προς τα παιδιά και ο εμπλουτισμός των θεραπευτικών τεχνικών, παράλληλα με τα μοντέλα που βασίζονται στην αντιμετώπιση της απώλειας και του τραύματος.
Παιδιά που βιώνουν βίαιους θανάτους μπορεί να έχουν μετατραυματικό στρες και κάποια, ακόμα και αίσθημα ευθύνης για τον θάνατο. Αυτές οι συνέπειες γίνονται εμφανείς στην ανάπτυξη και συναισθηματική υγεία του παιδιού. Το ερώτημα που γεννάται είναι εάν μπορούν να αντιμετωπιστούν θεραπευτικά ως κακοποιημένα, πέρα από παιδιά που βιώνουν τραύμα και απώλεια. Σημαντικό ρόλο σε αυτό, φαίνεται να παίζουν οι συνθήκες της αυτοκτονίας και η ύπαρξη ή απουσία πρόθεσης του αυτόχειρα γονιού να βλάψει συναισθηματικά το παιδί. Οι συγγραφείς είναι επιφυλακτικοί ως προς τις διαφορές που υπάρχουν όταν πρόκειται για μητέρα αυτόχειρα λόγω των διαφορετικών δυναμικών που αναπτύσσονται στη σχέση της με τα παιδιά. Ακολουθούν δύο περιπτώσεις οικογενειών όπου ο πατέρας αυτοκτόνησε.
1η περίπτωση
Ο James ήταν 11 χρονών και η Marie 9 όταν ο πατέρας τους αυτοκτόνησε. Ο πατέρας είχε χρόνιο πρόβλημα αλκοολισμού, ζήλευε παθολογικά την γυναίκα του και συχνά την κατηγορούσε ότι είχε σεξουαλικές σχέσεις με άλλους άντρες. Ήταν επιθετικός απέναντί της, τόσο σωματικά όσο και λεκτικά ενώ στα παιδιά όχι άμεσα. Όταν η μητέρα ξεκίνησε να εργάζεται τα συμπτώματα αυτά έγιναν πιο έντονα και η ζωή της μητέρας δυσκολότερη. Όταν επιπλέον, εκείνη ανακάλυψε ότι ο άντρας της στο πρόσφατο παρελθόν είχε σχέση με μια φίλη της, αποφάσισε να χωρίσει από εκείνον. Αδυνατούσε να του το ανακοινώσει κατά πρόσωπο κι έτσι έφυγε για Σαββατοκύριακο μαζί με τα παιδιά, αφήνοντάς του ένα γράμμα. Όταν γύρισε τον βρήκε κρεμασμένο από τη σκάλα, σε κοινή θέα από την μπροστινή πόρτα του σπιτιού. Η μητέρα ένιωθε ότι η επιλογή του σημείου ήταν σκόπιμη ώστε να τον αντικρίσουν πρώτα τα παιδιά. Παρόλα αυτά, πρώτος ο γείτονας βρήκε το πτώμα και όχι τα παιδιά. Η μητέρα τους προκειμένου να τα προστατέψει προτίμησε να τους πει ότι ο πατέρας τους υπέστη καρδιακή προσβολή.
Ο βασικός θεραπευτικός στόχος ήταν να διευκολυνθεί η μητέρα να πει στα παιδιά την αλήθεια. Η δουλειά αυτή έγινε κυρίως με την μητέρα αλλά και με οικογενειακές συναντήσεις. Τα παιδιά εντάχθηκαν σε ομάδα ομηλίκων με θέμα το πένθος, παράλληλα με την ένταξη της μητέρας τους σε ομάδα. Στην αρχή της ομάδας η μητέρα ανέφερε ότι ο James 2 φορές που είχε πιεστεί, έλεγε ότι ήθελε να πεθάνει βάζοντας τα χέρια του γύρω από το λαιμό του. Αυτό αντιμετωπίστηκε όταν η μητέρα ξέφυγε από την συμπεριφορά καθεαυτή και ασχολήθηκε με το περιεχόμενο. Τα παιδιά εξελίχθηκαν καλά, χωρίς ιδιαίτερα προβλήματα στο σπίτι ή στο σχολείο.
2η περίπτωση
Ο David ήταν 9 και ο αδερφός του Keith 6 χρονών όταν ο πατέρας τους αυτοκτόνησε. Εκείνη την ημέρα η μητέρα τους έλειπε από το σπίτι όπου βρισκόταν ο πατέρας με τα παιδιά. Ο πατέρας βγήκε με το πρόσχημα να καπνίσει και όταν τα παιδιά τον αναζήτησαν, τον βρήκαν κρεμασμένο στο γκαράζ. Η πρώτη αντίδραση του Keith ήταν άρνηση να μιλήσει γι αυτό, ενώ του David υπερβολικός θυμός.
Έτσι και στις πρώτες συνεδρίες, ο David ήταν πολύ θυμωμένος και γεμάτος απορία για την αυτοκτονία. Ήταν πολύ δεμένος με τον πατέρα του (η μητέρα του ανησυχούσε ότι ταυτιζόταν υπερβολικά μαζί του) και είχε αποφασίσει να μείνει μαζί του μετά το προγραμματισμένο διαζύγιο των γονιών του. Ο Keith ήταν πιο δεμένος με την μητέρα του και πιο απόμακρος. Η μητέρα πάλι ήταν πολύ θυμωμένη με τον αυτόχειρα κι έτσι αποφασίστηκε να της δοθεί η ευκαιρία (μέσω ατομικών συναντήσεων) να εκφράσει τα συναισθήματά της. Εκεί, έγινε πιο εμφανής η δυσαρμονία και η επιθετικότητα μέσα στην οικογένεια, καθώς και τα οικονομικά τους προβλήματα. Ο πατέρας είχε χάσει τη δουλειά του και είχε επινοήσει μια φανταστική ιστορία ότι έπασχε από καρκίνο.
Οι ενοχές και η ανησυχία της μητέρας να ξανακερδίσει την τρυφερότητα του μεγάλου της γιου, την εμπόδιζαν να εκφραστεί αυθεντικά για τον νεκρό. Σε μια οικογενειακή συνάντηση, τα παιδιά κλήθηκαν να μιλήσουν για το συμβάν της αυτοκτονίας και εκεί ανοίχτηκαν όλοι περισσότερο. Ο πρότερα σιωπηλός, Keith αφηγήθηκε με λεπτομέρειες το γεγονός ενώ ο πρότερα θυμωμένος αδερφός του εξέφρασε τη βαθιά του θλίψη κλαίγοντας και χτυπώντας το πρόσωπό του. Σε αυτή την συνεδρία αναγνωρίστηκαν και ονοματίστηκαν τόσο τα δυσάρεστα συναισθήματα όσο και οι ανάγκες της οικογένειας. Όλοι συνέχισαν σε ομαδική θεραπεία και τώρα πλέον μιλάνε ανοιχτά μεταξύ τους για τον πατέρα.
Κάποιες παράμετροι που αξίζουν ιδιαίτερης προσοχής, είναι οι ακόλουθοι:
q Οι απόπειρες αυτοκτονίες γίνονται πιο συχνά από γονείς που κακοποιούν ή παραμελούν τα παιδιά τους.
q Υπάρχει διαφορά ανάμεσα στον αυτόχειρα γονιό που προσπαθεί με κάποιο τρόπο να προστατεύσει το παιδί του από την πράξη του και σε αυτόν που δεν το κάνει συνειδητά ή ασυνείδητα, παρόλα αυτά, και στις δύο περιπτώσεις το παιδί βιώνει κάτι εξαιρετικά τραυματικό και κακοποιητικό.
q Η πράξη της αυτοκτονίας έρχεται σε αντίφαση με την έμπρακτη αναγνώριση και κάλυψη των αναγκών των παιδιών. Εκθέτει το παιδί σε μια καταστροφή.
q Η επάρκεια του γονιού που μένει με την οικογένεια, παίζει πολύ σημαντικό ρόλο στην διαχείριση του άγχους, της κατάθλιψης, του θυμού, της επιθετικότητας και της απόσυρσης από τα παιδιά.
q Είναι εξίσου σημαντικό να αναγνωρίζονται τόσο οι θετικές όσο και οι αρνητικές μνήμες και συναισθήματα που συνδέονται με τον αυτόχειρα γονιό.
q Ο θεραπευτικός σχεδιασμός για παιδιά που έχουν ζήσει την αυτοκτονία του γονιού τους, θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη θέματα που αφορούν τόσο το πένθος όσο και την κακοποίηση. Κακοί χειρισμοί μπορούν να συμβάλουν σε απόσυρση, αντικοινωνική συμπεριφορά, άγχος και κατάθλιψη.
q Η απόκρυψη του γεγονότος της αυτοκτονίας μπορεί να είναι μια ακόμα μορφή κακοποίησης εφόσον το παιδί μπορεί να το μάθει ανά πάσα στιγμή από άλλη πηγή.
q Η ενοχή για την αδυναμία πρόληψης της αυτοκτονίας αλλά και της καλυτέρευσης της σχέσης είναι πολύ έντονη. Από τη σκοπιά της κακοποίησης όμως, μπορεί να υπάρχει έντονος θυμός προς τον γονιό που δεν προστάτευσε το παιδί από τον κακοποιητικό – αυτόχειρα γονιό.
q Ο συνδυασμός της ταύτισης με τον κακοποιητικό γονιό και τα ισχυρά συναισθήματα της θλίψης και της ενοχής μπορεί να έχουν τραγικές συνέπειες και γι αυτό τα παιδιά χρειάζονται χώρο να εκφράσουν και να νομιμοποιήσουν όλα τους τα συναισθήματα.
q Μέσα στη θεραπευτική διαδικασία δίνεται η ευκαιρία στα παιδιά να «απαντήσουν» με κάποιο τρόπο στον αυτόχειρα γονιό, ο οποίος με την πράξη του, είχε και την τελευταία λέξη, δυσκολεύοντας τη διαδικασία του πένθους.
B. Wright & I. Partridge: “Parental suicide as child abuse”
Στο άρθρο αυτό επιχειρείται η θεώρηση της αυτοκτονίας του πατέρα, ως μορφή κακοποίησης προς τα παιδιά και ο εμπλουτισμός των θεραπευτικών τεχνικών, παράλληλα με τα μοντέλα που βασίζονται στην αντιμετώπιση της απώλειας και του τραύματος.
Παιδιά που βιώνουν βίαιους θανάτους μπορεί να έχουν μετατραυματικό στρες και κάποια, ακόμα και αίσθημα ευθύνης για τον θάνατο. Αυτές οι συνέπειες γίνονται εμφανείς στην ανάπτυξη και συναισθηματική υγεία του παιδιού. Το ερώτημα που γεννάται είναι εάν μπορούν να αντιμετωπιστούν θεραπευτικά ως κακοποιημένα, πέρα από παιδιά που βιώνουν τραύμα και απώλεια. Σημαντικό ρόλο σε αυτό, φαίνεται να παίζουν οι συνθήκες της αυτοκτονίας και η ύπαρξη ή απουσία πρόθεσης του αυτόχειρα γονιού να βλάψει συναισθηματικά το παιδί. Οι συγγραφείς είναι επιφυλακτικοί ως προς τις διαφορές που υπάρχουν όταν πρόκειται για μητέρα αυτόχειρα λόγω των διαφορετικών δυναμικών που αναπτύσσονται στη σχέση της με τα παιδιά. Ακολουθούν δύο περιπτώσεις οικογενειών όπου ο πατέρας αυτοκτόνησε.
1η περίπτωση
Ο James ήταν 11 χρονών και η Marie 9 όταν ο πατέρας τους αυτοκτόνησε. Ο πατέρας είχε χρόνιο πρόβλημα αλκοολισμού, ζήλευε παθολογικά την γυναίκα του και συχνά την κατηγορούσε ότι είχε σεξουαλικές σχέσεις με άλλους άντρες. Ήταν επιθετικός απέναντί της, τόσο σωματικά όσο και λεκτικά ενώ στα παιδιά όχι άμεσα. Όταν η μητέρα ξεκίνησε να εργάζεται τα συμπτώματα αυτά έγιναν πιο έντονα και η ζωή της μητέρας δυσκολότερη. Όταν επιπλέον, εκείνη ανακάλυψε ότι ο άντρας της στο πρόσφατο παρελθόν είχε σχέση με μια φίλη της, αποφάσισε να χωρίσει από εκείνον. Αδυνατούσε να του το ανακοινώσει κατά πρόσωπο κι έτσι έφυγε για Σαββατοκύριακο μαζί με τα παιδιά, αφήνοντάς του ένα γράμμα. Όταν γύρισε τον βρήκε κρεμασμένο από τη σκάλα, σε κοινή θέα από την μπροστινή πόρτα του σπιτιού. Η μητέρα ένιωθε ότι η επιλογή του σημείου ήταν σκόπιμη ώστε να τον αντικρίσουν πρώτα τα παιδιά. Παρόλα αυτά, πρώτος ο γείτονας βρήκε το πτώμα και όχι τα παιδιά. Η μητέρα τους προκειμένου να τα προστατέψει προτίμησε να τους πει ότι ο πατέρας τους υπέστη καρδιακή προσβολή.
Ο βασικός θεραπευτικός στόχος ήταν να διευκολυνθεί η μητέρα να πει στα παιδιά την αλήθεια. Η δουλειά αυτή έγινε κυρίως με την μητέρα αλλά και με οικογενειακές συναντήσεις. Τα παιδιά εντάχθηκαν σε ομάδα ομηλίκων με θέμα το πένθος, παράλληλα με την ένταξη της μητέρας τους σε ομάδα. Στην αρχή της ομάδας η μητέρα ανέφερε ότι ο James 2 φορές που είχε πιεστεί, έλεγε ότι ήθελε να πεθάνει βάζοντας τα χέρια του γύρω από το λαιμό του. Αυτό αντιμετωπίστηκε όταν η μητέρα ξέφυγε από την συμπεριφορά καθεαυτή και ασχολήθηκε με το περιεχόμενο. Τα παιδιά εξελίχθηκαν καλά, χωρίς ιδιαίτερα προβλήματα στο σπίτι ή στο σχολείο.
2η περίπτωση
Ο David ήταν 9 και ο αδερφός του Keith 6 χρονών όταν ο πατέρας τους αυτοκτόνησε. Εκείνη την ημέρα η μητέρα τους έλειπε από το σπίτι όπου βρισκόταν ο πατέρας με τα παιδιά. Ο πατέρας βγήκε με το πρόσχημα να καπνίσει και όταν τα παιδιά τον αναζήτησαν, τον βρήκαν κρεμασμένο στο γκαράζ. Η πρώτη αντίδραση του Keith ήταν άρνηση να μιλήσει γι αυτό, ενώ του David υπερβολικός θυμός.
Έτσι και στις πρώτες συνεδρίες, ο David ήταν πολύ θυμωμένος και γεμάτος απορία για την αυτοκτονία. Ήταν πολύ δεμένος με τον πατέρα του (η μητέρα του ανησυχούσε ότι ταυτιζόταν υπερβολικά μαζί του) και είχε αποφασίσει να μείνει μαζί του μετά το προγραμματισμένο διαζύγιο των γονιών του. Ο Keith ήταν πιο δεμένος με την μητέρα του και πιο απόμακρος. Η μητέρα πάλι ήταν πολύ θυμωμένη με τον αυτόχειρα κι έτσι αποφασίστηκε να της δοθεί η ευκαιρία (μέσω ατομικών συναντήσεων) να εκφράσει τα συναισθήματά της. Εκεί, έγινε πιο εμφανής η δυσαρμονία και η επιθετικότητα μέσα στην οικογένεια, καθώς και τα οικονομικά τους προβλήματα. Ο πατέρας είχε χάσει τη δουλειά του και είχε επινοήσει μια φανταστική ιστορία ότι έπασχε από καρκίνο.
Οι ενοχές και η ανησυχία της μητέρας να ξανακερδίσει την τρυφερότητα του μεγάλου της γιου, την εμπόδιζαν να εκφραστεί αυθεντικά για τον νεκρό. Σε μια οικογενειακή συνάντηση, τα παιδιά κλήθηκαν να μιλήσουν για το συμβάν της αυτοκτονίας και εκεί ανοίχτηκαν όλοι περισσότερο. Ο πρότερα σιωπηλός, Keith αφηγήθηκε με λεπτομέρειες το γεγονός ενώ ο πρότερα θυμωμένος αδερφός του εξέφρασε τη βαθιά του θλίψη κλαίγοντας και χτυπώντας το πρόσωπό του. Σε αυτή την συνεδρία αναγνωρίστηκαν και ονοματίστηκαν τόσο τα δυσάρεστα συναισθήματα όσο και οι ανάγκες της οικογένειας. Όλοι συνέχισαν σε ομαδική θεραπεία και τώρα πλέον μιλάνε ανοιχτά μεταξύ τους για τον πατέρα.
Κάποιες παράμετροι που αξίζουν ιδιαίτερης προσοχής, είναι οι ακόλουθοι:
q Οι απόπειρες αυτοκτονίες γίνονται πιο συχνά από γονείς που κακοποιούν ή παραμελούν τα παιδιά τους.
q Υπάρχει διαφορά ανάμεσα στον αυτόχειρα γονιό που προσπαθεί με κάποιο τρόπο να προστατεύσει το παιδί του από την πράξη του και σε αυτόν που δεν το κάνει συνειδητά ή ασυνείδητα, παρόλα αυτά, και στις δύο περιπτώσεις το παιδί βιώνει κάτι εξαιρετικά τραυματικό και κακοποιητικό.
q Η πράξη της αυτοκτονίας έρχεται σε αντίφαση με την έμπρακτη αναγνώριση και κάλυψη των αναγκών των παιδιών. Εκθέτει το παιδί σε μια καταστροφή.
q Η επάρκεια του γονιού που μένει με την οικογένεια, παίζει πολύ σημαντικό ρόλο στην διαχείριση του άγχους, της κατάθλιψης, του θυμού, της επιθετικότητας και της απόσυρσης από τα παιδιά.
q Είναι εξίσου σημαντικό να αναγνωρίζονται τόσο οι θετικές όσο και οι αρνητικές μνήμες και συναισθήματα που συνδέονται με τον αυτόχειρα γονιό.
q Ο θεραπευτικός σχεδιασμός για παιδιά που έχουν ζήσει την αυτοκτονία του γονιού τους, θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη θέματα που αφορούν τόσο το πένθος όσο και την κακοποίηση. Κακοί χειρισμοί μπορούν να συμβάλουν σε απόσυρση, αντικοινωνική συμπεριφορά, άγχος και κατάθλιψη.
q Η απόκρυψη του γεγονότος της αυτοκτονίας μπορεί να είναι μια ακόμα μορφή κακοποίησης εφόσον το παιδί μπορεί να το μάθει ανά πάσα στιγμή από άλλη πηγή.
q Η ενοχή για την αδυναμία πρόληψης της αυτοκτονίας αλλά και της καλυτέρευσης της σχέσης είναι πολύ έντονη. Από τη σκοπιά της κακοποίησης όμως, μπορεί να υπάρχει έντονος θυμός προς τον γονιό που δεν προστάτευσε το παιδί από τον κακοποιητικό – αυτόχειρα γονιό.
q Ο συνδυασμός της ταύτισης με τον κακοποιητικό γονιό και τα ισχυρά συναισθήματα της θλίψης και της ενοχής μπορεί να έχουν τραγικές συνέπειες και γι αυτό τα παιδιά χρειάζονται χώρο να εκφράσουν και να νομιμοποιήσουν όλα τους τα συναισθήματα.
q Μέσα στη θεραπευτική διαδικασία δίνεται η ευκαιρία στα παιδιά να «απαντήσουν» με κάποιο τρόπο στον αυτόχειρα γονιό, ο οποίος με την πράξη του, είχε και την τελευταία λέξη, δυσκολεύοντας τη διαδικασία του πένθους.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου