Τρίτη 22 Ιανουαρίου 2013

Χώρος για όνειρα (βιωματικό σεμινάριο)

Για τους περισσότερους ανθρώπους τα πράγματα «δεν είναι όπως παλιά» κι αυτή η αλλαγή μοιάζει να φέρνει μόνο άγχος, ανασφάλεια, φόβο και στενοχώρια.


Αυτά τα συναισθήματα δυσκολεύουν πολύ τον άνθρωπο, τόσο στη σχέση του με τον εαυτό του, όσο και στη σχέση του με τους άλλους. Επιπλέον, μπλοκάρουν την ευρηματικότητα και τη δημιουργικότητά του, ό,τι έχει δηλαδή ο καθένας στη διάθεσή του, ώστε να βγει από αδιέξοδες καταστάσεις.

Σ’ αυτό το σεμινάριο θα δώσουμε χώρο, ώστε να αναδειχθούν και να εκφραστούν οι επιθυμίες και τα όνειρα του καθενός. Όχι ως μάταιη ονειροπόληση, αλλά ως μια αναγκαιότητα η οποία όταν μετατραπεί σε ρεαλιστική επιδίωξη μπορεί να φέρει χαρά και προοπτική.



Έφη Κουντουράκη

Ψυχοθεραπεύτρια – Σύμβουλος οικογένειας



Ημερομηνία σεμιναριου:

Σάββατο 9 Φεβρουαρίου 2013, 12:00- 17:00

Χώρος διεξαγωγής: Ομήρου 60, Νέα Σμύρνη

Κόστος συμμετοχής: 50 ευρώ (40 ευρώ για θεραπευόμενους)

Πληροφορίες- συμμετοχές:

Έφη Κουντουράκη, ψυχοθεραπεύτρια – σύμβουλος οικογένειας

6934 682588, e-mail: ekountouraki@yahoo.com

Τετάρτη 31 Οκτωβρίου 2012

Τα πάθη της ψυχολογίας σήμερα

της Φωτεινής Τσαλίκογλου


06:10, 25 Οκτ 2012
Κρυσταλία Πατούλη tvxs.gr/node/109459



...

Με 25% ανέργους και με κατακόρυφη αύξηση των ψυχικών διαταραχών και των αυτοκτονιών, πόσο εύκολο είναι σήμερα να είσαι ψυχολόγος; Πόσο ματαιώνεσαι στον ρόλο σου; Πόσο οι προσδοκίες του κοινού για «μια καλή ζωή» είναι συμβατές με αυτά που μπορεί να προσφέρει η άσκηση ενός τέτοιου επαγγέλματος;



«Να μην πονώ». «Να μην υποφέρω». «Να είμαι καλά». Πώς όμως και με τι τίμημα;



Το τι συμβαίνει μέσα στο πάσχον υποκείμενο ποτέ άλλοτε δεν ήταν συνυφασμένο τόσο στενά με το τι συμβαίνει εκεί-έξω-από-αυτό. Ποτέ άλλοτε η κατάθλιψη, το άγχος και τα ψυχοκοινωνικά προβλήματα δεν ήσαν τόσο στενά συνδεδεμένα μεταξύ τους από ό,τι είναι σήμερα. Αν ο ψυχολόγος ή ο ψυχοθεραπευτής το αγνοήσει κινδυνεύει να γίνει μέρος του προβλήματος και όχι μέρος της επίλυσής του. H ιατρικοποίηση του πόνου, το ενδο-ατομικό μοντέλο παροχής βοήθειας μοιάζει φτωχό και ανεπαρκές.



Αν το σχεδόν καθολικό αίτημα «πώς να είμαι καλά» συνδέεται όλο και πιο πολύ και με το «πώς να έχω δουλειά» ή «πώς να μη χάσω αύριο αυτό που έχω σήμερα» τότε γίνεται κατανοητή η δυσκολία στην άσκηση του επαγγέλματος.



H ψυχολογία, το χαϊδεμένο και εν πολλοίς υπερτιμημένο παιδί του 20ού αιώνα, σήμερα μοιάζει και αυτή να ψάχνει και να ψάχνεται, να είναι αντιμέτωπη με σκοπέλους, εμπόδια και διαψεύσεις.



Ενα από τα προβλήματά της, που σταθερά τη συνοδεύουν από τη γέννησή της, είναι ένα είδος παν-ψυχολογισμού. Ο καθένας θεωρεί τον εαυτό του «ολίγον ψυχολόγο». Ουδείς φυσικά διανοείται να ισχυρισθεί το ίδιο για επιστήμες όπως η βιολογία ή τα μαθηματικά.



Υπάρχει μια «φυσική»-«αυθόρμητη» ψυχολογία την οποία ο καθένας ασκεί. Με τη γέννησή του ο καθένας από εμάς καταγράφει, παρατηρεί, ερμηνεύει, διαμορφώνει τη συμπεριφορά του σύμφωνα με τα εξωτερικά ερεθίσματα και τις εσωτερικές του ανάγκες. Λειτουργεί δηλαδή όπως και ένας ψυχολόγος. Η ψυχολογία αυτή διαφέρει από την «επιστήμη» όσο και η αστρολογία από την αστρο­νομία. Κι όμως, η συνεχής παρείσφρηση μιας «καθημερινής», μεστής αντιφάσεων, υπεραπλουστεύσεων, μη διαψεύσιμων στοιχείων, στον χώρο μιας ψυχολογίας που επιδιώκει να είναι επιστημονική – δηλαδή να στηρίζεται στην αναζήτηση της απόδειξης και τη διατύπωση καθολικών νόμων – γεννά αναπόφευκτα αμηχανία και σύγχυση.



Η κρίση ευνοεί την ενδυνάμωση της παν-ψυχολογίας και ίσως και της «παρα-ψυχολογίας». Οι συμβουλές για το πώς να είμαστε καλά, πώς να τη βγάλουμε καθαρή, πώς να την παλέψουμε, προφανώς κάθε άλλο παρά έχουν αποκλειστικούς αποδέκτες, τους επαγγελματίες ψυχικής υγείας.



Φίλοι, συνάδελφοι, καφετζούδες, αστρολόγοι, μπάρμεν και μπαργούμεν, ιερείς, εραστές, χαρτορίχτρες. Δεν είναι σπάνιες οι φορές που κερδίζεται μια ανακούφιση από ένα δυσβάσταχτο σύμπτωμα. Η αίσθηση ότι κάποιος σε άκουσε και κάτι μοιράστηκες μαζί του. Αλλωστε το μοίρασμα καλλιεργείται και από μια ολόκληρη μιντιακή βιομηχανία. Tweets, facebook, ριάλιτι σόου, διαδραστικές εκπομπές αναλαμβάνουν τον πόνο, τη μοναξιά σου και το μοίρασμα της εμπειρίας σου. Αναλαμβάνουν δηλαδή να επιχειρήσουν να κάνουν ό,τι υποτίθεται κάνει και ένας επαγγελματίας ΨΥ.



Αλλωστε η «αναζήτηση του εαυτού» στην κοινωνία του θεάματος του 20ού αιώνα ήταν μία από τις πιο επικερδείς επιχειρήσεις. Ενας εαυτός-προϊόν, εύπεπτος, καταναλώσιμος-χειραγωγήσιμος, και ο πόνος μια υπόθεση διεκπεραιώσιμη.



Τι γίνεται όμως όταν η ατομική οδύνη συμπορεύεται, όπως σήμερα, με την κοινωνική; Tι γίνεται όταν η κοινωνική οδύνη τροφοδοτεί την ατομική απόγνωση και την απελπισία;



Η «ψυχολογία του κοινού νου» αρέσκεται σε έναν σκοτεινό μηχανισμό στον οποίο συχνά μετέχει και η «επιστημονική» ψυχολογία. Το όνομά του, «ψυχολογιοποίηση». Η ιδεοληψία στη θέση της γνώσης. Ο ψυχολογισμός δηλώνει τη γενικευμένη τάση να ανάγονται όλα τα ανθρώπινα ζητήματα σε ψυχολογικούς λόγους, συγκαλύπτοντας τον συγκρουσιακό χαρακτήρα μιας κατάστασης, για να επικεντρωθεί στα ψυχολογικά γνωρίσματα των υποκειμένων. Ετσι, με ταχυδακτυλουργική άνεση και μαεστρία, ο άνεργος γίνεται ένα άτομο με «αδύναμο εγώ», ο μετανάστης κάποιος που «πάσχει από αδυναμία προσαρμογής», οι αγανακτισμένοι βαφτίζονται «ανώριμοι», οι οπαδοί του Ομπάμα στην Αμερική (για να ξεφύγουμε λίγο από τα δικά μας) τοξικο-εξαρτημένοι!



Δεν πρόκειται για «ατύχημα» ούτε για «κενό στη λογική» των ατόμων στην προσπάθειά τους να αντιληφθούν και να εξηγήσουν την πραγματικότητα. Ο ψυχολογισμός εκφράζει μια στρατηγική συμμόρφωσης προς την εκάστοτε εξουσία. Μέσα από μια διχοτόμηση ατόμου και κοινωνίας το άτομο μελετάται σαν αν-ιστορικό, α-κοινωνικο ον, του οποίου τα πάθη αποσυνδέονται τεχνικά από το κοινωνικό πλαίσιο.



Σε μια τέτοια σκοτεινή εποχή, με παγιδευμένη και εμποδισμένη την ελπίδα, με εντεινόμενη εξαθλίωση, το άτομο ασφυκτιά. Κι όμως, ίσως όχι άδικα, ονόμασαν την ψυχολογία, ελπίδα κάθε επιστήμης. Τι μπορεί να σημαίνει αυτό; 'H μάλλον, τι θα άξιζε να σηματοδοτεί μια τέτοια διατύπωση; Οχι βέβαια την επιστήμη εκείνη που δανειζόμενη τον εργαλειακό ορθολογισμό των ημερών μας υπόσχεται «άμεσες λύσεις», που δεν θεραπεύει αλλά χειρίζεται, που δεν κατανοεί αλλά ελέγχει, κατηγοριοποιεί και καταγγέλλει, που απομονώνει το σύμπτωμα από τον περίγυρο. Η ελπίδα δεν μπορεί και δεν αξίζει να έχει σχέση με όλα αυτά.



Κοντολογίς, η ίδια η ψυχολογία έχει τη δύναμη και τη δυνατότητα να σταθεί στο πλευρό ενός προβληματισμένου με τη ζωή του σήμερα ανθρώπου. Μαζί, πλάι του και όχι απέναντί του έχει τη δυνατότητα, η ψυχολογία, να επινοήσει τρόπους αρωγής ενός πάσχοντος υποκειμένου και όχι ενός πάσχοντος συστήματος.



Η κρίση και οι απώλειες ανοίγουν και έναν δρόμο επαναξιολόγησης των δεδομένων της ύπαρξής μας. Εναν δρόμο εκπαίδευσης στην ελευθερία από κάθε λογής θανατηφόρους καταναγκασμούς. Και εδώ ο ρόλος της ψυχολογίας μπορεί να είναι σημαντικός. Σημαντικός στην κατεύθυνση της γνώσης του ανθρώπου. Του ανθρώπου που συλλογίζεται, που θυμάται, που μαθαίνει· του ανθρώπου που φοβάται, που επιθυμεί. Που σε πείσμα όλων των καιρών εξακολουθεί να ονειρεύεται και να φαντασιώνει ότι μια άλλη ζωή είναι εφικτή

Δευτέρα 12 Μαρτίου 2012

«Όταν λέμε ότι κάποιος γεννιέται ή πεθαίνει, εννοούμε επιστημονικά ότι χάνεται ή εμφανίζεται η δυνατότητα να τον αντιλαμβάνονται οι αισθήσεις μας»

πηγή: Αντίφωνο, πρωτοδημοσιεύτηκε στο Περιοδικό ΑΒΑΤΟΝ, Φεβρουάριος 2012, Τεύχος 114, σελ.40-43


Τρίτη, 06 Μάρτιος 2012 09:00Συνεντεύξεις


Πριν λίγες μέρες μια είδηση έκανε το γύρο του κόσμου, κάνοντας λόγο για τη μεγαλύτερη επιστημονική ανακάλυψη των τελευταίων ετών: οι ερευνητές στο Cern εντόπισαν επιτέλους το πολυδιαφημιζόμενο Σωματίδιο του Θεού ή Μποζόνιο του Χιγκς, όπως είναι η επίσημη ονομασία του.

Σύμφωνα με τους επιστήμονες, πρόκειται για το πρωταρχικό στοιχείο ύλης που θα μας αποκαλύψει ό,τι δεν γνωρίζουμε για τη φύση της πραγματικότητας και το σύμπαν, από την πρώτη στιγμή της δημιουργίας του εως τώρα. Μια ανακάλυψη που αναμένεται να φέρει τα πάνω- κάτω στην εικόνα που έχουμε για τον κόσμο...

Καθώς λοιπόν τα διθυραμβικά σχόλια για τη σπουδαία αυτή ανακάλυψη έδιναν και έπαιρναν, αποφασίσαμε να ζητήσουμε την άποψη ενός ειδικού, παλιού γνώριμου του ΑΒΑΤΟΝ, του επίκουρου καθηγητή αστροφυσικής στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, Μάνου Δανέζη.

Στη συζήτηση που ακολουθεί, ο Δρ. Δανέζης μας λέει ότι το μοντέλο της ύλης που ξέραμε έχει πλέον ριζικά αλλάξει και μας αποκαλύπτει τι στην πραγματικότητα είναι η υλική υπόσταση του ανθρώπου. Στο πλαίσιο αυτής της «νέας πραγματικότητας» ακόμα και ο θάνατος θα μπορούσε να ξεπεραστεί!



Χρήστος Ελμάζης



Καθηγητά Δανέζη ξέρω ότι παρακολουθείτε με μεγάλο ενδιαφέρον τα τεκταινόμενα στο CERN. Πως σχολιάζεται τις τελευταίες εκκωφαντικές εξελίξεις;



Να ξεκινήσω λέγοντας ότι σέβομαι απεριόριστα όλους τους επιστήμονες που αγωνίζονται να βρουν κάτι καινούργιο, που υπόσχεται να αλλάξει τη ζωή μας. Αυτό όμως που με βρίσκει αντίθετο είναι όλο αυτό το μάρκετινγκ που αρχίζει να απλώνεται γύρω από την επιστήμη. Επιχειρείται ένας εξευτελισμός της δηλαδή, με όρους αγοράς.



Η έρευνα για την ανεύρεση του Μποζονίου Χίγκς είναι η μόνη έρευνα που δοξάστηκε και πλασαρίστηκε ως μεγάλο γεγονός, προτού καν αυτό ανακαλυφθεί.



Μιλάμε για κάτι καθαρά αντιεπιστημονικό. Χρειάζονται πολλές επαναλήψεις ενός πειράματος, επαληθεύσεις και αξιολόγηση των δεδομένων από την υπόλοιπη επιστημονική κοινότητα για να δημοσιευτεί κάτι επίσημα. Πρέπει να έχει προηγηθεί μια «βάσανος επιστημονική» πριν αρχίσουμε τις ανακοινώσεις. Δεν στήνουμε γιορτές και πανηγύρια για κάτι το οποίο υποτίθεται ότι ΘΑ βρούμε.



Μα όλα τα ΜΜΕ παρουσίασαν ως γεγονός την ανακάλυψη του σωματιδίου...



Προσέξτε, δεν είπε κανένας ότι το βρήκαν. Είπαν ότι έχουμε μια ένδειξη ότι ίσως κάτι υπάρχει. Ο ίδιος ο διευθυντής του CERN προέτρεψε τους συναδέλφους του να έχουν υπομονή, να επιδείξουν σωφροσύνη και να είναι συγκρατημένοι στις προσδοκίες τους. Ερωτηθείς δε από δημοσιογράφους για το πώς νοιώθει για τον επικείμενο εντοπισμό του Μποζονίου, απάντησε ότι η Φυσική δεν έχει να κάνει με συναισθήματα αλλά με τη λογική. Εκτός όμως από αυτοσυγκράτηση, υπάρχουν πολλοί σοβαροί άνθρωποι που αντιμετωπίζουν με σκεπτικισμό το ζήτημα και αμφισβητούν το κατά πόσο το υποατομικό σωματίδιο είναι το «άγιο δισκοπότηρο» των επιστημών.



Εκφραστής αυτής της άποψης είναι και ο δημοσιογράφος της εφημερίδας Guardian, Andrew Brown ο οποίος σε άρθρο του λέει κατά λέξη: «Η ονομασία του Μποζονίου σε σωματίδιο του Θεού ήτανε μια ευφυέστατη κίνηση μάρκετινγκ γιατί αμέσως όλοι κατέγραψαν την ύπαρξή του στην μνήμη τους, χωρίς ουσιαστικά να πλουτίσουν την γνώση τους γύρω από αυτό. Σε διαφορετική περίπτωση, οι επιστήμονες δε θα μπορούσαν να εξασφαλίσουν τις επιχορηγήσεις που όπως φαίνεται κέρδισαν».



Όπως καταλαβαίνετε, παίζονται διάφορα παιχνίδια εδώ. Πάντως όταν το βρουν και το δημοσιεύσουν επίσημα, θα μπορεί και η υπόλοιπη επιστημονική κοινότητα να εκφέρει άποψη.



Γιατί όμως είναι τόσο σημαντική η ανακάλυψή του;



Γιατί θα μπορέσουμε να γυρίσουμε πίσω στις ρίζες αυτού που λέμε «ύλη». Παραμένει ένα άλυτο μυστήριο ακόμα τι ακριβώς είναι. Είτε όμως η ύλη προέρχεται από το Μποζόνιο του Χίγκς είτε από οτιδήποτε άλλο, δεν έχει καμία σχέση με αυτά που ξέραμε- δηλαδή αυτή η ουσία που επεξεργαζόμαστε με τα χέρια και τα όργανά μας και γίνεται αισθητή μέσω των αισθήσεών μας.



Και όλα αυτά τα σώματα και τα αντικείμενα που μας περιβάλλουν;



Εκεί έξω στο σύμπαν δεν υπάρχει τίποτα από όλα αυτά. Εκεί υπάρχει μόνο ένας ωκεανός από κοχλάζουσα ενέργεια. Η ενέργεια αυτή προσπίπτει στα όργανά μας, αυτά παίρνουν ένα τμήμα της, το μεταφέρουν μέσω των νευρώνων στον εγκέφαλο και εκεί η ενέργεια μεταμορφώνεται σε αυτό που ονομάζουμε αισθητό κόσμο.



Άρα ο κόσμος που βλέπω και αισθάνομαι, στην ουσία κατασκευάζεται μέσα στο κεφάλι μου;



Ακριβώς!



Κι εμείς οι άνθρωποι, όμως, ανήκουμε σε αυτόν τον «κόσμο». Τι συμβαίνει με τη δική μας υπόσταση;



Ο Δημόκριτος με σαφήνεια μας λέει πως, «οτιδήποτε αντιλαμβάνονται οι αισθήσεις μας είναι ψευδές. Το μόνο πραγματικό είναι ότι αντιλαμβάνεται η νόησή μας». Τα ίδια λέει και ο Πλάτωνας.



Με τον όρο νόηση εννοούμε τη συνείδηση, που ταυτίζεται με την έννοια του πνεύματος και της ελευθερίας. Σκέφτομαι άρα υπάρχω. Από τη στιγμή που διαθέτουμε νόηση, έχουμε ύπαρξη. Το υλικό μας υπόστρωμα ( τα σώματά μας) παρόλα αυτά είναι κομμάτι του φυσικού κόσμου.



Εφόσον δε η νέα επιστήμη έχει αλλάξει το παλιό μοντέλο για το φυσικό νόμο (ύλη, χώρος, χρόνος) καταλήγουμε στο ότι αυτό που ονομάζουμε «άνθρωπος» είναι επίσης ένα κατασκεύασμα των αισθήσεών μας.



Είμαστε δηλαδή ένα τίποτα;



Όχι, είμαστε κάτι πολύ περισσότερο, απλά στην παρούσα κατάστασή μας δεν μπορούμε να το συλλάβουμε. Ας το δούμε σε ένα άλλο επίπεδο: σύμφωνα με τη θεωρία της σχετικότητας αυτό που ονομάζουμε ύλη δεν είναι τίποτε άλλο από μια καμπύλωση του τρισδιάστατου χώρου προς την τέταρτη διάσταση (χρόνος).



Όταν προκύψει αυτή η καμπύλωση των τριών διαστάσεων προς την τέταρτη, και αν περάσει ένα ελάχιστο όριο, τότε η φυσιολογία του ανθρώπου αντιλαμβάνεται αυτή την καμπύλωση ως πυκνότητα υλοενέργειας.



Αν συνεχίσει να αυξάνεται αυτή η πυκνότητα του υλικού (το «πηγάδι» της καμπύλωσης να βαθαίνει κατά κάποιο τρόπο) και φτάσει πάλι ένα ανώτατο όριο, τότε θα χάσουμε από τα μάτια μας, δηλαδή από τις αισθήσεις μας,αυτή την πυκνότητα υλοενέργειας. Αυτό ονομάζεται Φαινόμενο των Μελανών Οπών.



Άρα αν πάρω το χώρο των τριών διαστάσεων και αρχίσω να τον καμπυλώνω προς την τέταρτη, αρχίζουμε να βλέπουμε το υλικό υπόστρωμα του ανθρώπου. Αυτό το ονομάζουμε ανάπτυξη. Αν αρχίζει να μικραίνει το «πηγάδι» της καμπύλωσης, αυτό το ονομάζουμε φθορά.



Την ανάπτυξη και τη φθορά μαζί την ονομάζουμε κύκλο της ζωής του ανθρώπου. Καταλαβαίνεται λοιπόν πως το μόνο γεγονός που δεν μπορούν να αντιληφθούν οι αισθήσεις μας είναι η αυξομείωση της τέταρτης διάστασης, που μας δίνει την αίσθηση της ύπαρξης της ζωής.



Ακούγεται σαν υπάρχει η δυνατότητα μέσα από τη συνάρτηση αυτή να ξεφύγουμε από τον κύκλο της φθοράς. Θα μπορούσαμε ίσως να αποφύγουμε το θάνατο.



Θεωρητικά, ναι. Αφού η υλική μας υπόσταση δεν είναι τίποτα άλλο από μια καμπύλωση του χώρου, το πρωτογενές στοιχείο που γεννά αυτή την ύλη και εκείνη αρχίζει να διέπεται από όρους ανάπτυξης/ φθοράς, είναι ο χώρος.



Ο χώρος, για να σας δώσω να καταλάβετε, είναι αυτό το τίποτα, το μη αντιληπτό γύρω μας- ένα κατασκεύασμα έξω από τη δυνατότητα των ανθρώπινων αισθήσεων. Ένα μαθηματικό γεγονός. Ε, αυτό δε χάνεται, υπάρχει πάντα πιθανότατα έτοιμο να ξανακαμπυλωθεί.



Τελικά, όταν λέμε ότι κάποιος γεννιέται ή πεθαίνει, εννοούμε επιστημονικά ότι χάνεται ή εμφανίζεται η δυνατότητα να τον αντιλαμβάνονται οι αισθήσεις μας.



Όλα αυτά τα λέμε στην αστροφυσική για τα αστέρια. Δηλαδή για να πούμε ότι κάπου υπάρχει η ιδέα της δημιουργίας ενός αστεριού, πρέπει η πυκνότητα της υλοενέργειας να είναι από μια τιμή και πάνω.



«Όπως πάνω έτσι και κάτω» σύμφωνα με το γνωστό ερμητικό ρητό...



Έχουμε μια αίσθηση ατομικότητας και διαίρεσης. Εσύ είσαι εσύ και εγώ είμαι εγώ. Η διαίρεση, η τομή σε πολλά κομμάτια είναι προϊόν της δυνατότητας του εγκεφάλου μας και της φυσιολογίας μας. Εκεί έξω στο σύμπαν δεν υπάρχουν τομές, όλα είναι Ένα. Υπάρχει ένα συστατικό, θες να το πεις ενέργεια, θες να το πεις αόρατο κενό, θες να το πεις Θεό; Αυτή την ενιαία δημιουργία, αυτή τη κοχλάζουσα ενέργεια εκεί έξω, όταν την προσλάβει η φυσιολογία του ανθρώπου της δημιουργεί τομές, της δημιουργεί ατομικότητες.



Εξαιτίας της νέας αυτής οπτικής, η σύγχρονη επιστήμη καθαίρει την ύλη από το μέχρι πρότινος θρόνο της;



Ένας ολόκληρος πολιτισμός, ο δυτικός, στηριζόταν στο εννοιολογικό περιεχόμενο αυτού που λέμε ύλη. Ότι δηλαδή είναι το πρωταρχικό γεγονός του σύμπαντος. Έτσι είχε προκύψει από τις ανακαλύψεις του 16ου και 17ου αιώνα. Εφόσον λοιπόν η ύλη είναι το πρωταρχικό συμπαντικό γεγονός, αρχίσαμε στη ζωή μας να αναζητάμε την ύλη και τα παράγωγά της, θυσιάζοντας προς όφελός της το σύνολο των αξιών, των ιδεών και των «πιστεύω» μας.



Φτάσαμε σε σημείο να εξευτελιστούμε για να μπορέσουμε να αποκτήσουμε την ύλη και τα επακόλουθά της. Σύντομα όμως η ύλη θα χάσει αυτόν τον αξιακό της χαρακτήρα. Διότι δεν είμαστε ύλη πια!



Μια τέτοια δήλωση θα μπορούσε να επιφέρει τρομαχτικές αλλαγές...



Ακριβώς. Για φαντάσου όμως έναν άνθρωπο που έχει αντιληφθεί τον ανώτερο χαρακτήρα του και το ανώτερο εγώ του, μέσα σε μια ενότητα συμπαντική- τι θα ζητάει από την κοινωνία; Θα ζητάει άλλα αγαθά, τα οποία δεν είναι έτοιμα και δε μπορεί η παρούσα κοινωνική δομή να τα δώσει.



Όταν λες ότι όλα είναι ένα, χάνεται η αίσθηση της ατομικότητας, του «εγώ». Συνειδητοποιώντας κανείς ότι δεν είναι αυτό το φθαρτό σαρκίο, δεν είναι πράγμα, θα αντιληφθεί ότι αυτό που βλέπουν οι αισθήσεις είναι μια εικόνα, ένα matrix.



Και για να υπάρχει η εικόνα, θα πρέπει αναγκαστικά να υπάρχει κάπου το πρότυπό της. Αν αρχίσει να αναζητάει αυτό το πρότυπο, τότε τίποτα δε θα τον συγκρατεί πια.



Μια κοινωνία που θα βάλει το σαρκίο σε δεύτερη μοίρα, χωρίς να το παραγνωρίζει βέβαια, είναι επικίνδυνη για τον παλιό πολιτισμό.



Οπότε χρειάζεται μια μεταστροφή, μια μετά-νοια;



Ακριβώς, όμως αυτή η μεταστροφή είναι επώδυνη. Θα πρέπει να αλλάξουμε συνειδησιακό καθεστώς.



Πρακτικά ποιό θα μπορούσε να είναι το πρώτο βήμα για μια τέτοια μεταστροφή;



Το πρόβλημα μιας κοινωνίας είναι ο φόβος. Ό,τι κακό προκύπτει στον άνθρωπο είναι μέσω του φόβου. Ο φόβος δημιουργείται από την έννοια της ανάγκης. Φοβάμαι γιατί θα στερηθώ κάτι που έχω ανάγκη.



Όταν δημιουργώ πλαστές ανάγκες, δημιουργώ παραπανίσιους φόβους. Άρα το φούσκωμα των αναγκών δημιουργεί γιγάντεμα των φόβων. Και ένας φοβισμένος άνθρωπος, ποτέ δε μπορεί να είναι ελεύθερος άνθρωπος.



Να λοιπόν το πρώτο βήμα: να περιορίσουμε τις ανάγκες μας στις φυσικές μας ανάγκες, για να περιορίσουμε τους φόβους μας στους φυσικούς φόβους. Έτσι κάθε μέρα θα γινόμαστε όλο και πιο ελεύθεροι.






Παρασκευή 27 Ιανουαρίου 2012

Το φαινόμενο του εκφοβισμού (bullying) στα ελληνικά σχολεία

Ανησυχητικές διαστάσεις λαμβάνει το φαινόμενο του εκφοβισμού (bullying) στα ελληνικά σχολεία, όπως καταδεικνύει πανελλήνια έρευνα του Ερευνητικού Πανεπιστημιακού Ινστιτούτου Ψυχικής Υγιεινής (ΕΠΙΨΥ). Σύμφωνα με την έρευνα, ποσοστό 8,5% των εφήβων αναφέρουν ότι υφίστανται σχολικό εκφοβισμό τουλάχιστον δυο με τρεις φορές το μήνα, ενώ ένας στους έξι, δηλαδή το 15,8%, «ομολογούν» ότι εκφοβίζουν οι ίδιοι άλλους.



Χαρακτηριστικό των διαστάσεων που έχει λάβει το φαινόμενο, είναι το γεγονός ότι σε διάστημα οκτώ χρόνων έχει σχεδόν διπλασιαστεί ο αριθμός των θυτών. Σε αντίστοιχη έρευνα, που είχε πραγματοποιηθεί το 2002, θύτης εκφοβισμού δήλωνε το 9,1% των μαθητών ενώ το 2010 το ποσοστό αυτό είχε φτάσει στο 15,8%.

Οι θύτες είναι στη συντριπτική τους πλειοψηφία αγόρια, ενώ τα θύματα προέρχονται και από τα δύο φύλλα. Ο πιο δημοφιλής τρόπος εκφοβισμού είναι τα λεκτικά πειράγματα και ακολουθούν τα πειράγματα - χειρονομίες σεξουαλικού περιεχομένου, η διάδοση φημών και συκοφαντιών και τα πειράγματα - ενοχλήσεις μέσω ηλεκτρονικού υπολογιστή και κινητού τηλεφώνου.


Ένα στα τέσσερα αγόρια, δηλαδή το 23,9%, αναφέρει ότι κατά τη διάρκεια του τελευταίου χρόνου ήρθε στα χέρια με κάποιον ή κάποιους άλλους, τουλάχιστον τρεις φορές. Το αντίστοιχο ποσοστό στα κορίτσια είναι 8,3%.


Από την έρευνα του ΕΠΙΨΥ προκύπτει επίσης ότι ο εκφοβισμός έχει ταξικά χαρακτηριστικά: οι έφηβοι που προέρχονται από οικογένειες με χαμηλά εισοδήματα πέφτουν θύματα εκφοβισμού σε υψηλότερο ποσοστό σε σχέση με εκείνους που προέρχονται από τα μεσαία ή ανώτερα οικονομικά στρώματα.



Σημαντικές είναι και οι επιπτώσεις που έχει στην ψυχολογία το bullying. Τα θύματα αναφέρουν, σε υψηλότερα ποσοστά από τους υπόλοιπους μαθητές, ότι έχουν κακή υγεία ή ότι είναι δυσαρεστημένοι από την εξωτερική τους εμφάνιση.



Ψυχολογικές διαταραχές δεν εμφανίζουν πάντως μόνο τα θύματα αλλά και οι θύτες. Οι πρώτοι αναφέρουν σε υψηλότερο ποσοστό ότι έχουν δύσκολη επικοινωνία με τους γονείς τους ή ότι δεν έχουν καλή σχέση με τους συμμαθητές τους και οι δεύτεροι ότι δεν τους αρέσει το σχολείο, ότι απουσιάζουν συχνά από αυτό και ότι έχουν αυστηρούς ή αυταρχικούς γονείς.



Σύμφωνα με πολλές μελέτες που έχουν πραγματοποιηθεί για το φαινόμενο του bullying, η θετική αντίληψη των μαθητών για το σχολικό κλίμα, καθώς και το «δέσιμο» που νιώθουν με το σχολείο τους δρουν ως προστατευτικοί παράγοντες στα περιστατικά σχολικού εκφοβισμού τόσο για τους θύτες όσο και για τα θύματα. Σημαντικό ρόλο διαδραματίζουν επίσης οι καλές σχέσεις μέσα στην οικογένεια, ο χρόνος που περνούν οι έφηβοι με τους γονείς τους και η ευκολία στην επικοινωνία μεταξύ γονιών και παιδιών.



Στην έρευνα του ΕΠΙΨΥ συμμετείχαν 4.944 μαθητές εφηβικής ηλικίας (ΣΤ' Δημοτικού, Β' Γυμνασίου και Α' Λυκείου) από 306 σχολικές μονάδες όλων των περιοχών της χώρας

πηγή: tvxs

Πέμπτη 29 Δεκεμβρίου 2011

Η Ελληνική οικογένεια στο ντιβάνι




ΤΗΣ ΣΤΑΥΡΟΥΛΑΣ ΠΑΠΑΣΠΥΡΟΥ (spapa@enet.gr)

Σαράντα πέντε χρόνια ψυχαναλυτής, από τους πιο περιζήτητους στην Αθήνα κι από τους πιο αναγνωρίσιμους τελευταία χάρη στις τηλεοπτικές του εμφανίσεις, ο Ματθαίος Γιωσαφάτ, τόσο από τα διαβάσματά του όσο και από την κλινική του εμπειρία, έχει πια πειστεί: «Η ψυχανάλυση», ισχυρίζεται, «δεν είναι θρησκεία, δεν εξηγεί τα πάντα, έχει πολλά σκοτεινά και αντιφατικά στοιχεία, αλλά είναι η μόνη θεωρία κι επιστήμη που εξηγεί τα κίνητρα της ανθρώπινης συμπεριφοράς, κίνητρα που έχουν τα αίτιά τους στον ασυνείδητο ψυχικό κόσμο του βρέφους, του παιδιού, του ενήλικα».


Αυτός ο κρυμμένος κόσμος ήταν που πρόσφερε και στον ίδιο τα κλειδιά για να κατανοήσει βαθύτερα και τον εαυτό του και την ανθρώπινη περιπέτεια, κι απ' αυτόν αντλεί το υλικό για το νέο του βιβλίο «Μεγαλώνοντας μέσα στην ελληνική οικογένεια» (εκδ. Αρμός).


Τι ρόλο παίζουν οι γονείς στο μεγάλωμα του παιδιού τους; Ποια είναι τα σοβαρότερα λάθη που μπορεί να κάνουν, ακόμα κι όταν εμφορούνται από τις καλύτερες των προθέσεων; Και σε ποιο βαθμό η συμπεριφορά τους καθορίζεται από τα όσα έχουν βιώσει και οι ίδιοι στην πιο τρυφερή τους ηλικία; Συνδυάζοντας την ψυχαναλυτική προσέγγιση με τα νεότερα δεδομένα των νευροεπιστημών, ο Γιωσαφάτ έδωσε τον περασμένο χρόνο τέσσερις σχετικές διαλέξεις στον «Αρμό», φροντίζοντας να λύσει όσο το δυνατόν περισσότερες από τις απορίες των ακροατών του. Και να που, τώρα, οι παραπάνω διαλέξεις, μαζί με τις ερωταποκρίσεις που τις συνόδευσαν, κυκλοφορούν σ' έναν βατό στον καθένα τόμο που, διαβάζοντάς τον, νιώθεις την επιθυμία να τον χαρίσεις σ' όποιον μεγαλώνει παιδιά, κι ας υπάρχει κίνδυνος να τον... πληγώσεις.


Δεν είναι τυχαίο που ο Γιωσαφάτ, συμμετέχοντας επί δυόμισι δεκαετίες σε επιτροπές του υπουργείου Υγείας με την ιδιότητα του παιδοψυχίατρου, έχει αγωνιστεί για να δίνεται στις εργαζόμενες, του δημόσιου τομέα τουλάχιστον, ένας χρόνος άδειας μητρότητας μετ' αποδοχών. Ο πρώτος χρόνος θεωρείται ο σημαντικότερος όλων, τονίζει. Στη διάρκειά του καθορίζεται η προσωπικότητα του ανθρώπου, καθώς και οι πιθανότητες, μικρότερες ή μεγαλύτερες, να είναι κάπως ευτυχισμένος σ' αυτή τη ζωή. Ομως, τα βρέφη πλέουν σε μια «θάλασσα». Τους πρώτους τέσσερις μήνες της ύπαρξής τους είναι σε σύγχυση, δεν έχουν αίσθηση εαυτού, ούτε αίσθηση ατομικότητας, γεγονός που τους δημιουργεί «φόβους αφανισμού», «άγχος θανάτου». Εχουν λοιπόν ανάγκη κάπου να προσκολληθούν. Κι είναι ακριβώς τα χάδια πάνω στο δέρμα τους -στο «σύνορό» τους με τον έξω κόσμο- που τα βοηθά να συνειδητοποιήσουν ότι κι αυτά κάπου αρχίζουν και κάπου τελειώνουν, δημιουργώντας τους ένα σχετικό αίσθημα ασφάλειας.


Σ' αυτό το κρίσιμο στάδιο «της ανακάλυψης του κόσμου, της γλώσσας του σώματος, των αισθημάτων, της ευχαρίστησης», η τροφή, τα χάδια, οι αγκαλιές, τα γλυκόλογα, όλα, σύμφωνα με τον Γιωσαφάτ, πρέπει να δίνονται στο μωρό από ένα, το ίδιο πάντα, πρόσωπο -κατά προτίμηση από τη μητέρα του. Κι αν κάτι τέτοιο είναι ανέφικτο πρακτικά, ας δίνονται από τη Φιλιππινέζα, τη γιαγιά, τη θεία, τον πατέρα του. Το θέμα είναι να μην εναλλάσσονται οι «φροντιστές», παρατείνοντας τη σύγχυση. Τα βρέφη με τις πολλές «μητέρες» έχουν πολύ περισσότερες πιθανότητες να καταλήξουν κάποτε στο ντιβάνι του ψυχαναλυτή, φορτωμένα με άγχος, πανικούς και φοβίες. Κι αν κάποια ανάμεσά τους γίνονται πολύ επιθετικά, οργισμένοι «καπετάν φασαρίες» έτοιμοι να συγκρουστούν με κάθε μορφή εξουσίας, κάποια άλλα κλείνονται στο κουκούλι τους για τα καλά, ανήμπορα ν' αναπτύξουν σχέσεις εμπιστοσύνης, επιρρεπή στην εξάρτηση από πλαστούς παραδείσους.


Εκλαϊκεύοντας τον επιστημονικό του λόγο, ο συνιδρυτής της Ελληνικής Εταιρείας Ψυχαναλυτικής Ψυχοθεραπείας, διατρέχει τα στάδια της ψυχοσεξουαλικής ανάπτυξης του παιδιού από τη σύλληψή του κιόλας ώς τα πέντε του χρόνια, κι αναλύει την κάθε φάση χωριστά -«στοματική», «πρωκτική», «σεξουαλική, οιδιποδειακή»- δίνοντας το περίγραμμα της επιθυμητής γονεϊκής συμπεριφοράς σε κάθε μια τους. Οπως διαβάζουμε, «οι νέοι γονείς μπερδεύονται με την ανώτερη σοφία των γονιών τους. Ακόμα κι αν δεν την βλέπουν σωστή, δεν μπορούν να την αλλάξουν εύκολα, την έχουν ενδοβάλει ήδη σχεδόν αναγκαστικά». Για να προκύψει όμως ένα «ώριμο, χαρούμενο παιδί» αντί γι' «αναρχικό» ή «υποτακτικό», πρέπει να του τίθενται και κάποια όρια, ελαστικά και ταιριαστά με την ηλικία του, ώστε να οχυρώνεται σιγά σιγά απέναντι στις ματαιώσεις που θα γνωρίζει καθώς μεγαλώνει.


Παρά τον τίτλο του, το βιβλίο παρεμπιπιπτόντως αναφέρεται στις ιδιαιτερότητες της ελληνικής οικογένειας. Ωστόσο, η ερμηνεία του Γιωσαφάτ για την ασφυκτική σχέση που διατηρούσε, ιδίως παλιότερα, η «συνηθισμένη» ελληνίδα μάνα με το γιο της, έχει εξαιρετικό ενδιαφέρον, μιας και πίσω από τον στερεότυπο αυτό δεσμό ο ίδιος εντοπίζει όχι περίσσευμα αλλά έλλειμμα αγάπης. Οπως υποστηρίζει, ζώντας η γυναίκα μέσα σε μια ανδροκρατούμενη κοινωνία και υφιστάμενη ακόμα και ξυλοδαρμούς από τον σύζυγό της, στο πρόσωπο του γιου της αναγνώριζε τον μοναδικό της προστάτη, αυτόν που θα τη γηροκομούσε. Φρόντιζε λοιπόν να τον έχει του χεριού της...

Πόσο ώριμοι είναι άραγε οι σημερινοί Νεοέλληνες στο ζήτημα των σχέσεων; «Οσο πιο υπανάπτυκτη είναι μια χώρα», λέει ο Γιωσαφάτ, «τόσο πιο ανώριμοι και οι άνθρωποί της. Εξω είχα δει πολλά ζευγάρια να αγαπιούνται πραγματικά, εδώ πολύ λιγότερα. Εδώ μιλάμε γι' αγάπη, όλα τα τραγούδια είναι γι' αγάπη και κανένας δεν αγαπάει τον άλλον. Είμαστε εγωκεντρικός λαός, ο καθένας κοιτάει τον εαυτό του, δεν μπορούμε να δουλέψουμε ομαδικά». Ενώ σ' ένα άλλο σημείο του βιβλίου του επισημαίνει: «Παρ' όλο που του "Ελληνος ο τράχηλος ζυγούς δεν υπομένει", αφότου υπάρχουμε με ζυγό ζούσαμε. Είναι η πρώτη περίοδος που έχουμε πιο αυτόνομη, ώριμη και δημοκρατική ζωή. Είχαμε καθεστώτα που ήταν αυταρχικά, και εν μέρει είναι ακόμα. Η Ελλάδα είναι μια χώρα υποταγμένη ως προς πολλά. Γι' αυτό μιλάμε συνέχεια για δημοκρατία, γιατί δεν υπάρχει σε μας καμιά σχέση με τις εκτός Ελλάδας αναπτυγμένες δημοκρατίες. Και μια αντίδραση σ' αυτό είναι η αναρχικότητα που καθορίζει ένα τμήμα του πληθυσμού»...7